شیارهای طولی روی ناخن (Striations) به‌صورت برجستگی‌های موازی طولی هستند که بر سطح صفحه‌ی ناخن ایجاد می‌شوند. این شیارها به‌دلایل مختلفی ایجاد می‌شوند. یکی از این دلایل، علت فیزیولوژیک است. در این حالت معمولاً شیارها ظریف و موازی هستند و با افزایش سن برجسته‌تر می‌شوند.
در موارد دیگری چون لیکن پلان، آرتریت روماتوئید، بیماری‌های عروق محیطی به‌صورت نارسایی شریانی، بیماری Darier,s و آنومالی‌های ژنتیکی نیز خطوط طولی بر سطح ناخن ایجاد می‌شود (تصویر ۱a).
تصویر ۱- خطوط طولی ناشی از افزایش سن (a) و نارسایی شریانی (b)
در لیکن پلان معمولاً خطوط به‌صورت نامنظم ساییده و گاه کثیف دیده می‌شود که اصطلاحاً به آن انیکورکسی (Onychorrhexis) گفته می‌شود (تصویر ۲).
تصویر ۲- اونیکورکسی ناشی از لیکن پلان
برخی از تومورها مانند کیست میکسوئید (Myxoid cyst) و زگیل‌های چین پروگزیمال ناخن با ایجاد اثر فشارنده روی سلول‌های زاینده‌ی ناخن می‌توانند سبب ایجاد شیار پهن و عمیق روی ناخن شوند که پس از برداشتن عامل زمینه‌ای مساله حل می‌شود (تصویر ۳).
تصویر ۳- کیست میکسوئید که می‌تواند روی ناخن شیار طولی ایجاد کند
نوع دیگر شیار ناخن عبارت از دیستروفی میانی ناخن است که بیشتر در انگشت شست دیده می‌شود و از کوتیکول شروع شده به‌سمت لبه‌ی آزاد ناخن پیشرفت می‌کند. این حالت اغلب قرینه است و گاه پس از چند سال بهبود می‌یابد اما امکان عود مجدد نیز وجود دارد. علت این ضایعه معلوم نیست و حالت‌های فامیلی نیز در آن گزارش شده است.
تروماهای ناخن ناشی از تیک‌های عصبی که فرد به‌صورت عادتی ناخن و ریشه‌ی آن را می‌آزارد نیز می‌تواند چنین حالتی ایجاد کند (تصویر ۴).
تصویر ۴- دیستروفی ناخن ناشی از تروما
خطوط طولی ناخن در موارد دیگری چون بیماری رینود، لیکن استریاتوس، بیماری پیوند بر علیه میزبان، پسوریازیس، بیماری‌های کلاژن، تماس با اشعه، سرمازدگی، آلوپسی آره‌تا و آمیلوئیدوز نیز دیده می‌شود. شناخت عوامل زمینه‌ای در صورتی که علل قابل رفع وجود داشته باشد در برخی موارد سبب درمان ناخن می‌شود.
دکتر حمید نوروزی
عضو انجمن بین‌المللی جراحان پوست
نشانی: رشت، چهارراه پورسینا، کلینیک حافظ
تلفن: ۳۲۲۲۵۵۵
به‌نقل از «پزشکان گیل»، ش ۴۳
منبع